BLOG

”Co oszczędzisz na cukrze, to zdrowiem przypłacisz!”

W pediatrycznej dawce, tradycyjnie już dzielę się wiedzą o majstersztyku propagandowo-reklamowym lat 20-30 XX wieku, który doprowadził do diametralnej zmiany percepcji i stosowania cukru w Polsce. W wyniku czego cukier stał się jednym z najbardziej wartościowych składników pokarmowych w diecie, co skutkowało masowym wielopokoleniowym dosładzaniem żywności i stało się motorem przejadania. Dziś nad kobietami się zatrzymamy.

Kobiety były dla Melchiora Wańkowicza – szefa Biura Propagandy Konsumpcji Cukru – strategiczną grupą docelową, bo to przecież one decydowały o żywieniu rodziny. Starano się więc w reklamach, artykułach prasowych i odezwach radiowych intensywnie docierać do przedstawicielek inteligencji, ziemiaństwa, burżuazji przemysłowej i drobnomieszczaństwa – te kobiety czytały prasę, słuchały radia, chodziły do kina czy korzystały z książek kucharskich. Lansowano więc wizerunek NOWOCZESNEJ GOSPODYNI I OBYWATELKI.

Co powinna zatem robić nowoczesna dobra gospodyni?
Ano powinna dbać o zwiększenie udziału cukru w diecie swojej rodziny:

Poprzez dodawanie cukru do każdej potrawy dla jej smaku i wartości odżywczych – propagowano słodzenie mięsa, ryb, ziemniaków, kalafiora, brukselki, szpinaku oraz zup (zalecano np. do gotowania 3 łyżki cukru na 1 kg wołowiny);

Przykładowe cytaty to „cukier nadaje każdej z potraw właściwy dla niej smak, podnosi nadto jej wartość odżywczą” czy „nadużywaniem cierpliwości rodziny jest nieużywanie cukru w potrawach”. Najczęstszym przekazem do kobiet było rozwinięte hasło „Pamiętajcie o tym gospodynie, że cukier to nie tylko przyprawa – to najbardziej krzepiące pożywienie. Cukier krzepi!”.

W materiałach kierowanych do kobiet mocno podkreślano dobry wpływ cukru na dzieci – lekarze wypowiadali się w mediach, przestrzegając matki „Nie szczędźcie dziecku cukru, bo co oszczędzisz na cukrze, to zdrowiem przypłacisz!” czy „Ograniczenie cukru w pożywieniu niemowląt może pociągnąć za sobą nieobliczalne skutki!”.

W komunikatach do kobiet wybrzmiewał także aspekt patriotycznego obowiązku, propagowano wizerunek nowoczesnej gospodyni i obywatelki – namawiano na przykład kobiety do masowego smażenia owoców, by zimą import podobnych towarów był mniejszy.

Z wykorzystaniem: Zofia Zakrzewska „Cukier krzepi”, Maria Zawadzka „Co będzie na obiad. Podręczna książka kucharska” (1932).

„Matko, nie żałuj dziecku cukru!”

Dziś nowa weekendowa porcja informacji o kampanii propagandowej konsumpcji cukru z lat 20-30 XX wieku, którą my sprowadzamy głównie do hasła „Cukier krzepi!”. Podczas gdy tamten kilkuletni majstersztyk propagandowo-reklamowy doprowadził do diametralnej zmiany w percepcji i stosowaniu cukru w diecie Polaków – z rzadko używanego dodatku, stał się jednym z najbardziej wartościowych składników pokarmowych. A to skutkowało masowym dosładzaniem żywności i stało się motorem przejadania. Co pokutuje i trwa do dziś. I o dzieciach i młodzieży dziś będzie.

W szkołach podstawowych akcja promocji cukru była prowadzona przez nauczycieli w czasie lekcji, stała się ważnym elementem podstawy programowej (sic!). Organizowano tematyczne pogadanki dedykowane indoktrynacji nauczycieli, udostępniano szeroką gamę „pomocy naukowych”, w tym wierszy, piosenek czy sztuk teatralnych, w których dominowała narracja o znaczeniu cukru dla zdrowego rozwoju dzieci. Moje ulubione to:

„Nie chowaj cukru, wyrzuć te klucze,
Muszę jeść słodko, wszakże się uczę.
Wyznać Ci pragnę, to prawda naga –
Cukier do lekcyj wielce pomaga”
oraz „Gdy kto myśli, że od cukru bolą ludzi zęby,
Ten nie rozum nosi w głowie, lecz puste otręby (…)
Gdy kto mówi, że od cukru mnożą się robaki,
Niech umyka prędko od nas, gdzie zimują raki!”.

Do młodzieży docierano z propagandą cukrową przez organizacje sportowe i harcerskie.  W materiałach i odezwach do harcerzy podkreślano, że misją harcerzy i ich obowiązkiem wobec ojczyzny jest edukowanie chłopów i robotników o dobroczynnym wpływie cukru, bo jest on „zdrowy i ważny dla gospodarki państwowej”. Zachęcano harcerzy do aktywności konkursami z wysokimi nagrodami pieniężnymi (indywidualnymi i zastępowymi, drużynowymi), tłumacząc potrzebę propagandy cukru jako walkę harcerzy z kryzysem gospodarczym. Znany druh Aleksander Kamiński pisał:

„W chwilach decydujących dla Kraju Harcerstwo nie może być bezczynne. Razem z dorosłymi i z całym społeczeństwem musi iść na front gospodarczy, wspierając gospodarkę cukru”.

No cóż dodać…

Przypomnę tylko zasięg kampanii 1930-1932:

• 1 260 000 plakatów,
• 4200 reklam i artykułów w prasie,
• 2600 szyldów na peronach,
• 1300 kursów lotnych na wsiach i 1400 prelekcji,
• 24 broszury i gry (nagrody dla dzieci w konkursach – o cukrze…).

Chcesz wiedzieć więcej? Umieszczę za tydzień.

Zajadasz stres i chcesz podjąć współpracę z doświadczonym, zaufanym specjalistą by uporządkować relację z jedzeniem? Zapraszam.

Z wykorzystaniem: Zofia Zakrzewska „Cukier krzepi”, A. Kamiński „Cukier krzepi! Słodka gawęda w obozie harcerskim””, magazyn „Nauczyciel Polski” (1931)

Czwarty z kolei piątek weekendowo zapraszam do refleksji nad majstersztykiem reklamowym, czyli kampanią propagandową konsumpcji cukru lat 20-30 XX wieku, co doprowadziło do krytycznie istotnej zmiany w percepcji i stosowaniu cukru w diecie Polaków – z rzadko używanego dodatku, stał się jednym z najbardziej wartościowych składników pokarmowych. A to skutkowało masowym dosładzaniem żywności i stało się motorem przejadania.

Znany nam już Melchior Wańkowicz – wirtuoz propagandy cukru – posługiwał się w latach 30-tych dwoma głównymi sloganami: „Cukier krzepi!” (początkowa wersja „Cukier żywi”) oraz „Szczypta soli – szczypta cukru”. Hasło pierwsze niosło przekaz o cukrze jako integralnym składniku codziennego pożywienia. Slogan drugi stawiał natomiast cukier na równi z solą – identycznie w jedzeniu niezbędny. Dodatkowo, podobne bezpośrednie porównanie miało nieść duży ładunek symboliczny – odnoszący się do silnej polskiej tradycji witania nowożeńców chlebem i solą. Spryciule…

Jak pisałam, Wańkowicz był dobry w segmentacji grup docelowych propagandy cukru. Pierwszą grupą były tzw. „ośrodki mózgowe”, czyli nauczyciele, pracownicy gminni i funkcjonariusze państwowi. Celem dotarcia do tej grupy było przede wszystkim zachęcenie do bezpośredniego zaangażowania w akcję propagandową. Istotnym bodźcem w powszechnych konkursach były wysokie nagrody finansowe, kilkukrotności miesięcznych zarobków klasy średniej.

Latem 1930 ogłoszono wielki konkurs dla pracowników gminnych, polegający na jak najdokładniejszej informacji o formie spożywania w danej gminie cukru i sacharyny (z którą państwo polskie walczyło restrykcyjnie). W słanych do gmin odezwach odwoływano się do nowoczesnego patriotyzmu gospodarczego i obowiązków obywatelskich – jednym z najważniejszych było wspieranie przemysłu cukrowniczego.

Policja państwowa uczestniczyła w akcji plakatowania (przypomnę: 1 260 000 plakatów rozwieszonych w dwuletniej kampanii), co było wspierane zachętami materialnymi. Działania te uzasadniano „znaczeniem rozwoju przemysłu cukrowniczego dla życia ekonomicznego w Państwie”.

A jak indoktrynowano społeczeństwo przez sport?

Sportowców zachęcano do aktywnego promowania konsumpcji cukru i jego przydatności w każdej dziedzinie sportu. Towarzystwa sportowe miały obowiązek przesyłania sprawozdań z pogadanek i badań na temat roli cukru w diecie oraz miały hojnie zaopatrywać w cukier sportowców przed zawodami. Sportowcy natomiast mieli być aktywnymi orędownikami cukru, tak wśród zawodowców, jak i amatorów sportu, kibiców i sympatyków.

Publikacją o dużym impakcie społecznym była „Dietetyka w sporcie”, zawierająca wiele wypowiedzi sportowców podkreślających znaczenie cukru w ich osiągnięciach. Dla przykładu: znany biegacz Janusz Kusociński mówił „Cukier i masaż – to tajemnica moich sukcesów”, a jego konkurent Stanisław Pietkiewicz deklarował „Jest mi bardzo miło posiadać pewność, że jedząc ciastka w cukierni, tym samym pracuję nad swoją formą i sposobię się do czekających mnie na bieżni wysiłków”.

(ciąg dalszy nastąpi)

(ciąg dalszy cyklu)

Trzeci z kolei piątek weekendowo koncentruję chwilę naszej uwagi na propagandzie konsumpcji cukru z lat 20 i 30 XX wieku, w wyniku których zmieniła się percepcja tego produktu w mentalności i żywieniu Polaków – z rzadko używanego dodatku spożywczego, stał się jednym z najbardziej wartościowych składników diety. A to spowodowało dosładzanie żywności na masową skalę i stało się motorem przejadania.

W roku 1930 dyrektorem Biura Propagandy Konsumpcji Cukru został znany już wówczas z warszawskich salonów i lekkiego pióra Melchior Wańkowicz. Był mocno doświadczony w reklamie i propagandzie (szef działu prasowego MSW), więc jego wybór na nie był przypadkowy. Doskonale rozumiał, że powierzono mu zadanie wprowadzenia cukru do tradycyjnej diety mieszkańców Polski, co z impetem realizował w latach 1930-32.

Akcja propagująca konsumpcję cukru przypadła na czas wielkiego kryzysu w Polsce i na świecie – pomimo załamania gospodarki i masowego zaciskania pasa, Rada Naczelna Przemysłu Cukrowniczego zdecydowała się jednak kontynuować kampanię.

Plan propagandowy Wańkowicza zakładał trzy obszary dotarcia (brawo za segmentację odbiorców!):

• do tzw. „ośrodków mózgowych”, czyli liderów opinii (nauczyciele, księża, lekarze, młodzież w miastach, członkowie związków zawodowych),
• do „szerszej rzeszy konsumentów”,
• do „najciemniejszej masy”, czyli głównie chłopów kresowych.

Strategię realizował płodnie, pisząc setki tekstów, doskonale znał się na ówczesnych mediach, prawdopodobnie to on jest autorem sloganów „Matko, nie żałuj dziecku cukru” czy znanego do dziś „Cukier krzepi” (pierwsza wersja to „Cukier żywi”).

Motorem kampanii cukrowej 1930-1932 była prasa – umieszczano hurtowo reklamy i artykuły propagandowe, precyzyjnie dopasowując do odbiorców. Dla przykładu w „Przeglądzie Sportowym” treść reklamy była następująca: „W czasie wojny żołnierzy karmiono cukrem. Czy nie sądzisz, że i Twoje siły w bojach z życiem pragną zasilenia cukrem?”.

Zasadą, której trzymał się mocno Wańkowicz była maksymalna wizualizacja i maksymalne dotarcie. Poza prasą, z uwagi na spory analfabetyzm, postawiono na plakaty – w dwa lata kampanii rozwieszono ich ponad 1 mln 260 tys. Tablice z napisem „Cukier krzepi” rozwieszano w autobusach, na stacjach kolejowych, w wagonach, lodowiskach, halach sportowych, basenach, a najbardziej spektakularny na tamte czasy banner o wymiarach 40 m x 8 m zawisł na boisku Cracovii.

Podsumowując dwuletnie działania:

• 1 260 000 plakatów
• 4200 reklam i artykułów w prasie
• 2600 szyldów na peronach
• 1300 kursów lotnych na wsiach i 1400 prelekcji
• 24 broszury i gry (nagrody dla dzieci w konkursach – o cukrze…)

Ciekawostki:

Wańkowicz mocno parł na aktywizację harcerzy w propagandę cukrową. W 1931 roku ogłosił konkurs na pracę pt. „W jaki sposób przyczyniłem się do propagandy konsumpcji cukru?” (wysokie nagrody pieniężne indywidualne i dla drużyn).

Prowadzono także badania mające udowodnić wpływ cukru na osiąganie wyników w sporcie – publikacja „Cukier w sporcie” z 1931 roku składała się głównie z wypowiedzi sportowców, zachwalających dobroczynne działanie cukru (Bronisława Staszen-Polankowa „Bez cukru i śniegu – narciarz jak ryba bez wody” czy Janusz Kusociński „Cukier i masaż to tajemnica moich wyczynów sportowych”).

(ciąg dalszy cyklu)

Tydzień temu pisałam o sytuacji społeczno-ekonomicznej, która w latach 20 XX wieku doprowadziła do decyzji politycznej o masowej kampanii na rzecz konsumpcji cukru na ziemiach polskich, co w konsekwencji znacząco przyczyniło się do zmiany percepcji cukru w mentalności Polaków – z rzadko używanego dodatku spożywczego aż do wartościowego (sic!) składnika codziennej diety. Co z kolei otworzyło „podwoje” do kultury dosładzania i przejadania na masową skalę.

W roku 1925 powstała Komisja Propagandy Konsumpcji Cukru, rozpoczęto powszechną indoktrynację, intencjonalnie używając (w odróżnieniu od „komercyjnej i brudnej” reklamy) płaszczyka „propagandy” – uznawanej w tamtych czasach za dziedzinę czystą i etyczną, zajmującą się wielkimi ideami i sprawami wagi państwowej, jak walka z gruźlicą czy analfabetyzmem. Uznawana za „posługującą się prawdą, szczerością i wiarą w głoszone hasła społeczne” propaganda stała się zatem maszynką torującą drogę reklamie cukru. Ponieważ jednocześnie graczami kartelu cukrowego byli przedsiębiorcy stricte prywatni, to kampanie propagandowe cukru były niczym innym jak reklamą ukrytą, intencjonalnie wprowadzającą miliony ludzi w błąd, co udało się bez problemu, biorąc pod uwagę brak w ówczesnej Polsce skutecznego prawodawstwa w obszarze informacji i reklamy. W społecznym odbiorze cukier stawał się tak samo ważny w życiu społecznym, jak higiena czy walka z alkoholizmem.

W kontynuacji tej sprytnej i skutecznej koncepcji, w kampanie nakręcające konsumpcję cukru w Polsce od początku zaangażowano instytucje państwowe (przystępujące do tego chętnie z uwagi na krytyczną rolę wpływów z akcyzy cukrowej). I tak: najpierw Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych uznało za pożyteczne prowadzenie propagandy cukru w szkołach rolniczych, następnie Ministerstwo Skarbu zachęcono do procukrowych plakatów i okólników, wysyłanych do urzędów pocztowych. Do 4 ministerstw wysłano memoriał o potrzebie aktywnego zwalczania sacharyny. Wydawano też państwowe kartki pocztowe z bijącymi po oczach hasłami „Spożywajcie cukier! Kto dużo pracuje, musi jeść dużo cukru. Cukier wzmacnia kości, daje siłę i zdrowie!” (@pawełkoczkodaj – co Waść na to?). Cukrownicy starali się także usilnie o zwiększenie przydziału cukru w wojsku, co im się na szczęście nie udało.

W prasie umieszczano artykuły i ogłoszenia, ustawiano tablice reklamowe przy ulicznych znakach drogowych, głoszono prelekcje „dla ludu” (wykłady z użyciem kinematografu), rozsyłano broszury do nauczycieli, parafii i urzędów gminnych. Wydawano także książeczki z przepisami, w których indoktrynowano, że „cukier jest niezwykle odżywczy i sprzyja abstynencji”, a sacharyna jest szkodliwa dla zdrowia i życia człowieka.

Mega ciekawostka: w tekstach powoływano się na rzekome zagraniczne „dowody” na pożywność i zdrowotność cukru. Mnie ubawiła historia o Rasputinie, którego rzekomo próbowano zabić zatrutymi czekoladkami i ciastkami, ale spisek się nie udał, bo cukier zablokował działanie trucizny!

W styczniu 1929 – dokładnie w święto Trzech Króli – Polskie Radio transmitowało słynny propagandowy odczyt radiowy, w którym zapewniano, że cukier dostarcza natychmiast energię do mięśni, ma działanie przeciwgruźlicze, sprzyja niepiciu alkoholu i świadczy o poziomie rozwoju społeczeństwa. Nakręcono także dwa filmy propagandowe, wyświetlane w 10 kopiach w kinach w całym kraju.

Opisane przeze mnie w skrócie działania w latach 1925-1929 były jednak tylko marną i chaotyczną uwerturą do późniejszych kampanii profesjonalnej propagandy cukrowej, do których przyczynił się znacząco Melchior Wańkowicz, gdy zasiadł za sterem KPKC w 1930 roku. O tym – za tydzień! Pogodnego weekendu nam wszystkim!

Przez kilka piątków – tak przy weekendzie – proponuję nam podróż w czasie, do ziem polskich ok. 100 lat temu.

W jakim celu? By na spokojnie, z dystansem spojrzeć na moment w historii, który odcisnął piętno na wszechobecności cukru w naszej diecie. Wtedy to cukier zmienił diametralnie swoją rolę w mentalności i żywieniu Polaków – z rzadko używanego luksusowego dodatku stał się jednym z kluczowych składników odżywczych (sic!) diety naszych dziadków. W konsekwencji wtedy właśnie „otworzyły się” podwoje do wielu szkodliwych nawyków i nadmiernego jedzenia.

Moja motywacja w tym cyklu? Chciałabym, byśmy zrozumieli, że masowo jemy śmieciowe cukrowe pożywienie nie dlatego, że jesteśmy głupi, ale dlatego, że kilkunastu polityków – po latach biedy i kryzysu początku XX wieku – wyprało skutecznie mózgi naszym prababkom i babkom, co w sposób bardzo znaczący statystycznie zmieniło jedzenie polskich rodzin. I wiele z tych „tradycji” kontynuujemy, mniej lub bardziej świadomie, a hasło „Cukier krzepi!” odbija nam się czkawką do dziś.

200 lat – 200 razy więcej cukru na jednego człowieka

Roczne spożycie cukru na głowę mieszkańca w Królestwie Polskim w roku 1825 wynosiło 0,23 kg, w latach 50-tych XIX wieku – 1 kg, w roku 1924 – ok. 6 kg, a w roku 1938 – 12,2 kg.

Współcześnie – ok. 45 kg na osobę rocznie (w tym 33 kg w kupowanych dosładzanych produktach i 12 kg bezpośrednio, z cukierniczki). Dodać warto, że proporcje i struktura organizmu człowieka przez te lata nie uległy zmianie, styl pracy i odpoczynku zdominowało natomiast na d… siedzenie.

Cukier to pieniądze!

Początek XX wieku to industrializm, kryzys i głód. Podobnie jak wcześniej w Anglii i Francji, także na ziemiach polskich gorąca osłodzona herbata była substytutem ciepłego posiłku i obowiązkowym pożywieniem fabrycznych robotników. Polska stawała się potęgą w produkcji cukru z buraka (w Konarach powstała pierwsza na świecie cukrownia buraczana), import cukru do Polski praktycznie nie istniał, w celu ochrony rynku nakładano wysokie cła, wprowadzono także zakaz produkcji i handlu sacharyną (tańsza i kilkaset razy słodsza od cukru). Jednocześnie na skutek światowej nadprodukcji cukru, ceny towaru zaczęły globalnie spadać…

W obliczu kryzysu cukrowniczego, działacze kartelu zaczęli naciskać na polskie władze by rozpocząć intensywną kampanię propagandową wzrostu konsumpcji na rynku wewnętrznym. Już w 1924 roku podjęto działania, w wyniku których w styczniu 1925 roku rozpoczęła prace Komisja Propagandy Konsumpcji Cukru. Jak była skuteczna? Ano tak, że w latach 1923-1929 produkcja cukru podwoiła się, a w roku 1929 wpływy z akcyzy na cukier w budżecie Polski wyniosły 127 mln – był to najwyższy, po monopolu spirytusowym, wpływ ze wszystkich podatków pośrednich.

Rozpoczęto propagandę konsumpcji cukru na najszerszą w historii skalę, a – wg dostępnych źródeł – także bez precedensu w ówczesnej Europie. Co więcej, tamta kilkuletnia kampania zapisała się w historii jako najbardziej spektakularna i interdyscyplinarna kampania promocji zdrowia (sic!) w Polsce, a może i Europie, co jako ekspert w tej dziedzinie z odpowiedzialnością piszę, inspirując tym samym siebie samą i moje zawodowe środowisko.

Co ważne, słowo „propaganda” miało wówczas tylko pozytywną konotację. W odróżnieniu od „brudnej i komercyjnej” reklamy, propaganda była uważana za perswazję szlachetną i etyczną, odnoszącą się do kwestii społecznych, jak czytelnictwo, profilaktyka gruźlicy czy higiena osobista. Spożycie cukru stało się zatem przedmiotem uszlachetnionej perswazji, propagowano cukier na potęgę, manipulując danymi i ośmieszając przeciwników narracji „dobroczynnego” wpływu cukru na ludzkie zdrowie.

Jedno z moich ulubionych haseł oddających wówczas siłę „czystej” propagandy cukru:

„Miarą oświaty społeczeństwa jest poczytność gazet, miarą kultury sprzedaż mydła, a miarą zamożności – sprzedaż cukru”.

No nic dodać…

(CDN)

Plakat i dane historyczne z wykorzystaniem: Zofia Zakrzewska „Cukier krzepi”, IPIN 2020

Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego colą nie można się zasłodzić, choć zawiera ogromne ilości czystego cukru? Lub też, dlaczego nasze dzieci często nie potrafią przestać jeść słodzonych płatków śniadaniowych?

Otóż dzieje się często tak z powodu tzw. bliss point, czyli „punktu rozkoszy” w żywności wysoko przetworzonej. A zatem…

Bliss point – czyli „punkt rozkoszy” – to jedno z największych wyzwań producentów żywności wysoko przetworzonej (czyli dziś blisko 80% działów z żywnością marketów). To od lat kluczowe zadanie dla technologów, zwanych „wirtuozami smaku”, którzy tworzą receptury światowych marek ciastek, batonów czy słodkich napojów gazowanych.

O co w tym chodzi? Ano chodzi o to, byśmy nie mogli przestać jeść, byśmy jedli do skończenia torebki, do ostatniego okruszka… a potem jeszcze czuli niedosyt, nienasycenie tego konkretnego smaku, pragnienie przedłużania tej samej przyjemności. Zupełnie w oderwaniu od świadomości tego, co właśnie zjedliśmy.

Uwaga: nie chodzi w tym o to, by dany baton czy ciastko jak najbardziej nam smakowały ani by nas nasyciły. Nic bardziej mylnego! Chodzi o to, by nie chcieć przestać jeść, by mózg „zawiesił się” na pragnieniu dalszego jedzenia, a kubki smakowe jak pijane tańczyły walca, bez kontaktu z ośrodkiem nasycenia w mózgu…

Stawką w grze biznesowej jest uzyskanie smaku na tyle wyrazistego, by wyzwalał fizjologicznie i chemicznie określoną przyjemność, a jednocześnie by nie nasycał. By zatem napój był słodki, ale nie na tyle, byśmy się zasłodzili i przestali pić. By chipsy były rozkosznie słone, ale nie za bardzo, by nie przestać jeść. By baton rozpływał się tłuściutko w ustach, przenikał każdy milimetr sześcienny jamy ustnej, lecz nie pozostawiał wrażenia tłuszczu na podniebieniu, które sprawiłoby, że przestaniemy jeść…

Bliss point to właśnie taki wysublimowany punkt błogości, uzyskiwany dla produktów z dodatkiem cukru, soli i tłuszczu (lub nie wszystkich trzech na raz). To także często zapalnik automatycznego procesu naszego przejadania, w szczególności tzw. „uzależnienia” dzieci od określonych smaków płatków śniadaniowych, chrupek, batoników, chipsów czy słodkich napojów gazowanych.

Często nie mamy tej świadomości, nie potrafimy sensownie wybierać tego, co jemy.

Chcesz dowiedzieć się więcej, by stworzyć „jedzeniowe prawo jazdy” dla siebie lub Twojej rodziny? Chcesz usystematyzować wiedzę i nawyki jedzeniowe, a na co dzień trudno Ci to ogarnąć? Uważasz, że jesz pod wpływem emocji i kolejny rok z rządu kasujesz ten punkt z listy noworocznych postanowień?

Zadzwoń do mnie lub napisz. Wesprę Cię i poprowadzę. Popracujemy razem i obiecuję, że nie będziesz się nudzić. Robię to z dobrymi efektami od ponad 12 lat.

Gdybyśmy się tak zastanowili, w jakim celu albo dlaczego zwykle jemy… to moglibyśmy się mocno zdziwić. Jemy bowiem z różnych powodów, a czasem pozornie bez powodu.

Jemy by zaspakajać różne głody. Możemy zaspokoić naturalny głód fizyczny, ale też jemy by zagłuszyć głód emocjonalny. Możemy jeść, bo czujemy się samotni, bo nie radzimy sobie z trudnymi emocjami, bo się nudzimy. Możemy jeść, bo boli nas życie, bo trwamy w schemacie, w którym nie chcemy żyć. Możemy jeść, bo obecne życie nam nie smakuje, bo nie umiemy zaakceptować samych siebie.

Możemy jeść automatycznie, nie czując w ogóle głodu. Możemy jeść, bo inni jedzą wokół nas albo sądzimy, że na tym etapie życia jest to nasza główna przyjemność. Możemy jeść by nie robić komuś przykrości lub po prostu nie umiemy odmówić (spróbuj odmówić babci!). Możemy jeść by inni nie pomyśleli, że się odchudzamy albo by nie czuć się wykluczonym. Możemy jeść, bo akurat ładnie pachnie pieczywem czy świeżo paloną kawą albo możemy jeść, bo „tego jeszcze nie jadłam, no to, dlaczego mam nie zjeść?”. Możemy jeść, bo nie mamy siły lub kompetencji by oprzeć się naporowi wszechobecnego marketingu żywności wysoko przetworzonej, a przecież jedzenie jest wszędzie wokół nas. Możemy wreszcie jeść, bo tak właśnie rozumiemy słowo „wolność”. Z bardzo wielu powodów możemy zatem dziś jeść.

Lecz czy z tych wszystkich powodów jeść warto? Niby nie, ale jak ten pociąg zatrzymać?

Jeśli odnajdujesz się w wymienionych schematach i masz ich już serdecznie dość – zadzwoń do mnie lub napisz. Nie odkładaj decyzji na wieczór, nie zapisuj w kalendarzu „Sprawdzić, jak pracuje Pawłowska”, a już Boże broń nie sięgnij po coś na ząb, by przeżuwając pocieszyć się bezwiednie wobec niełatwych myśli, które ten króciutki tekst mógł obudzić. Umiem Cię wesprzeć. Umiem Cię wyprowadzić z tej maszynki. Robię to z dobrymi efektami od 12 lat. Sprawdź, jak możemy razem zadziałać!